Szlaki turystyczne mogą być przeróżne. Najpopularniejsze, zwłaszcza w naszym kraju, są te górskie, bo i po nich chodzi najwięcej osób. Poza nimi jednak właściwie każdy zakątek Polski może pochwalić się wieloma innymi trasami, często oryginalnymi i niezwykle interesującymi. Znane są ścieżki dydaktyczne, nie mniej popularne – tematyczne szlaki kulturowe. Warto jednak mówić także o trasach pokazujących zabytki techniki – tych w naszym kraju również jest całkiem sporo. Jednym z najciekawszych jest bez wątpienia Wielkopolski Szlak Wiatraczny, najdłuższy tego typu szlak w Europie.
Trasa prowadzi przez tereny województwa wielkopolskiego i obejmuje swoim zasięgiem 50 wiatraków. To tak naprawdę niewiele w porównaniu z dawną ich ilością w Wielkopolsce – szacuje się, że w XVIII wieku naliczyć można było aż 12 tysięcy (!) działających drewnianych obiektów tego typu. Wielkopolskę nazywało się wtedy „zagłębiem młynarstwa w Europie” (dane za: strona internetowa Powiatu Leszczyńskiego).
Na przestrzeni wieków proces produkcji mąki zmienił się diametralnie. Co za tym idzie, w pewnym momencie wiatraki przestały być potrzebne, zwłaszcza te pracujące w sposób tradycyjny. Porzucono je na rzecz metod nowych, bardziej wydajnych, takich, które dawały o wiele więcej produktu w znacznie krótszym czasie i bez aż tak dużej ingerencji człowieka. Oszczędzanie sił obok zwielokrotnienia produkcji za pomocą nowoczesnych wynalazków techniki jest znamieniem dzisiejszych czasów. Ale, wiatraki porzucono i, jak łatwo się domyślić, zapomniano o nich. Dopiero stosunkowo niedawno na terenie Wielkopolski powstało stowarzyszenie, które postanowiło przywrócić choć części pozostałych drewnianych obiektów dawną świetność. W tym celu właśnie wyznaczono Szlak Wiatraczny.
Większość zabytków pochodzi z końca wieku XVII, część również z początków wieku XIX. Rozlokowane są one między innymi w miejscowościach takich jak: Rydzyna (początek trasy, znajduje się tam największy i najokazalszy wiatrak „Józef”), Osieczna, Śmigło, Leszno, Kościan, Krzywiń czy Izbice (miejscowość ostatnia na szlaku, gdzie znajduje się wiatrak numer 50). Szlak najwygodniej przebywać samochodem albo na rowerze, odległości między poszczególnymi obiektami bywają bowiem różne – czasem spore, czasem niewielkie. W zwiedzeniu wszystkich wiatraków znajdujących się na szlaku przydatna okaże się mapa turystyczna, którą da się zakupić również przez Internet, a która przedstawia przebieg Wielkopolskiego Szlaku Wiatracznego, ale nie tylko. Opisuje też wszystkie obiekty oraz przedstawia szlaki rowerowe, a nawet kajakowe, regionu.
O polskich wiatrakach – zarówno tych znajdujących się na szlaku, jak i poza nim – dowiedzieć można się wiele ze strony internetowej: http://www.wiatraki.org.pl/. Poza województwem wielkopolskim i poza wiatrakami wiele zabytków techniki spotkać można również na Pomorzu. O tego typu atrakcjach, które bez wątpienia zaciekawią turystę zainteresowanego nie tylko naturą, nie tylko sztuką, ale również właśnie techniką, przeczytać można tutaj: http://www.e-wczasy.pl/atrakcje.
Źródła:
– Izabela Wyszowska, Paulina Zakrzewska, Szlak Wiatraczny w Wielkopolsce jako propozycja turystyki kulturowej obiektów poprzemysłowych i technicznych. „Turystyka Kulturowa” 2009, nr 11.
– http://www2.powiat-leszczynski.pl – tutaj znajduje się spis wszystkich wiatraków na szlaku.
Aktualizowano: 8 września 2022
