W Polsce szlaków jest więcej, niż niejeden turysta mógłby się spodziewać. Z reguły doskonale zna się te górskie i inne, równie popularne, takie jak na przykład Szlak Orlich Gniazd. Prawdziwymi perełkami są jednak również te trasy, o których najczęściej nie wspomina się aż tak często. Przykładem zachwycającej i jednocześnie mało znanej drogi może być Szlak Zamków Krzyżackich.
Co nam się kojarzy z Krzyżakami? Po pierwsze, szkolna lektura autorstwa Henryka Sienkiewicza. To już wiele, bo dzięki niej mniej więcej mieliśmy pojęcie, w jaki sposób Zakon funkcjonował (lekcje historii nie zawsze pomagały nam tę wiedzę, niestety, pogłębić). Po drugie, zamek w Malborku. Nawet jeśli się w nim nie było, wie się, w którym miejscu kraju jest on zlokalizowany, jak wygląda – rozpoznają go zarówno młodzi, jak i starzy. Dobrze jednak byłoby wiedzieć więcej. Warto więc udać się na północne ziemie Polski, by wyruszyć na którąś z tras Szlaku Zamków Krzyżackich.
Trasy przebyć można albo rowerem, albo samochodem. Próba pieszego przejścia odcinków osiągających nawet 50 km nie dodałaby nam raczej skrzydeł podczas zwiedzania. Warto więc pamiętać o tym, żeby przed wyruszeniem w drogę upewnić się, jak duży odcinek ma się do pokonania. Niezwykle interesującą i bogatą w atrakcje drogą jest szlak wyruszający z Torunia i prowadzący między innymi przez Papowo Biskupie, Chełmno, Świecie, Nowe, Gniew, Malbork, Sztum, Kwidzyn, Radzyń Chełmiński, Golub-Dobrzyń. Godne polecenia są zwłaszcza zamki w Gniewie, Golubiu-Dobrzyniu oraz świetnie zachowane średniowieczne Chełmno.
Zamek w Gniewie powstał pod koniec XIII wieku. Jest to charakterystyczna, kwadratowa budowa z czterema wieżami rozmieszczonymi w każdym jej rogu. Służył on nie tylko za siedzibę Krzyżaków, ale potem też starostów polskich, a nawet za spichlerz. Z Gniewem związani byli również wyznawcy mojżeszowi – po dziś dzień zwiedzać można w tym mieście starą synagogę i cmentarz żydowski. Wprawdzie nie są to zabytki w żaden sposób związane z Krzyżakami, będąc jednak w tym starym miasteczku, warto je również zobaczyć.
Na przełom XIII i XIV wieku datuje się powstanie zamku w Golubiu-Dobrzyniu. Podobnie jak zamek w Gniewie powstał on na planie kwadratu. Wybudowano go nad Drwęcą – miał strzec przejścia przez rzekę. Wielokrotnie przebudowywany, ostatecznych, nowych kształtów nabrał dopiero w wieku XXI. Każdego roku na jego terenie odbywają się międzynarodowe turnieje rycerskie. W ciągu roku otwarty jest do zwiedzania.
Chełmno prawa miejskie otrzymało już w wieku XIII. Mimo że to niewielkie miasteczko, zabytków w nim jest pod dostatkiem. W związku z czasem, w którym powstało i funkcją, jaką pełniło (siedziba I Komturii Zakonu), szczególnie widoczne są w nim obiekty gotyckie. W Chełmnie zwiedzić można aż siedem tego typu kościołów. Jak podają źródła, zachował się tu również „prawie nienaruszony średniowieczny układ urbanistyczny oraz prawie cały obwód murów miejskich, renesansowy ratusz, a także wiele kamienic z XVIII-XIX wieku”.
Warto, żeby osoby zainteresowane przebyciem Szlaku Zamków Krzyżackich, zorientowały się też w ofercie noclegów w poszczególnych miastach. Wiele informacji na ten temat serwuje portal e-wczasy: http://www.e-wczasy.pl/miejscowosci-na-mapie.
Źródła:
Izabela i Robert Szewczykowie, Szlaki turystyczne, 2011.
Kujawsko-Pomorska Organizacja Turystyczna
